Ўзбекистон, Тошкент - Batafsil.uz. 24 июлдан Ўзбекистонда микрокредитлашнинг янги қоидалари кучга киради. Банклар томонидан бериладиган микрокредитлар сони чекланади. Қарз юки юқори бўлган қарздорлар кредит олиш имкониятига эга бўлмайди, микроқарзлар ва бошқа кредитларни қайтариш муддатлари қисқартирилади.
Марказий банк матбуот хизматининг хабар беришича, ушбу ўзгаришлар фуқароларнинг молиявий хавфсизлигини ошириш ва микроқарзлар бозорини барқарорлаштиришга қаратилган.
Асосий янгиликлардан яна бири - банкларнинг кредит портфелида микроқарзлар улуши чекланмоқда. Янги меъёрий ҳужжатга кўра, бу улуш 25% дан ошмаслиги керак. Агар банклар ушбу чегарадан ошиб кетган бўлса, уларга ўз кўрсаткичларини янги қоидаларга мувофиқлаштириш учун 2029 йил 1 январгача муддат берилади.
Бундан ташқари, қарз олувчиларнинг қарз юкини чеклайдиган янги талаб белгиланди. Бундан буён банклар қарз юки кўрсаткичи даромадининг 50 фоизидан юқори бўлган фуқароларга кредит бера олмайди. Яъни, қарз олувчилар ойлик даромадининг ярмидан кўп бўлмаган қисмини кредитларни тўлашга сарфлаши мумкин бўлади.
Микроқарзларни қайтариш муддатлари ҳам чекланади. Ҳозирда бундай кредитларни қайтаришнинг максимал муддати 36 ой (3 йил) ни ташкил этади. Ипотека кредитлари учун 180 ойгача (15 йил), бошқа турдаги кредитлар учун 60 ойгача (5 йил) белгиланган. Ушбу чоралар тўлов муддатларини ҳаддан ташқари узайтиришнинг олдини олиш ва қарз олувчилар учун хатарларни камайтиришга қаратилган.
Шунингдек, янги тартиб кредитлар бўйича ортиқча тўловларга чекловлар қўяди. Барча қўшимча тўловлар, шу жумладан фоизлар, жарималар ва комиссиялар суммаси йиллик асосий қарз суммасининг 50 фоизидан ошмаслиги керак. Ушбу чора кредитнинг умумий қийматини чеклаш ва қарз олувчиларни ортиқча молиявий харажатлардан ҳимоя қилишга қаратилган.
Тўлов қобилиятини баҳолашга келганда, фақат расмий даромадлар ёки сўнгги 6-12 ойдаги ҳақиқий тўловлар тўғрисидаги маълумотлардан фойдаланилади. Даромад медианаси ўртачадан паст бўлса, банклар ундан ҳам фойдаланишлари мумкин.
Изоҳлар мавжуд емас