Чекловсиз ижод. Тошкентда 1 апрелдан сўнг граффити ва бошқа расмлар пайдо бўлади

Ўзбекистон, Тошкент – Batafsil.uz. Пойтахт хокимлигида "Маҳаллада дув гап: маҳалла деворларига чизилган расмлар"лойиҳаси муҳокама қилинди. Ушбу ташаббус 1 апрелдан синов режимда бошланиши режалаштирилган. Биринчи босқичда бир неча ой ичида пойтахтнинг барча туманларида биттадан расмлар пайдо бўлади. Бу ҳақда мухбиримиз хабар бермоқда.

Пойтахт ҳокимлигининг нуқтаи назарини ҳокимнинг Маҳалла масалалари бўйича ўринбосари Фурқат Маҳмудхўжаев тақдим этган. Жамоатчилик фикрини бадиий санъат соҳаси мутахассислари, маҳалла фаоллари, журналистлар ва блогерлар билдиришган.

"Ҳозир биз фуқаролар бундай расмларни қаерда кўришни хоҳлашларини билмоқчимиз. Тавсия этилган жойларга асосланиб, рассомлар у ёки бу объектда нима қилиш мумкинлиги ҳақида ўйлашади. Ахир, у расмнинг ғоявий мазмуни ва рангига мувофиқ бўлиши, ҳозир ва келгуси бир неча йил давомида долзарб бўлиши керак. Масалан, шифокорларга миннатдорчилик сифатида пандемия авжида яратилган Сергели туманидаги машҳур деворий суратлар бугунги кунда ҳам долзарб бўлиб қолмоқда", - деди Маҳмудхўжаев учрашув мақсадлари ҳақида.

Жойларни аниқлагандан сўнг, шаҳарни безашни истаганлар санъат асарларини яратиш учун зарур бўлган шартлар ва харажатлар тавсифи билан ўз эскизларини топширишлари мумкин. Уларни кўриб чиқишга мутахассислар жалб қилинади. Бадиий асарларнинг жойлашуви ва эскизларини мувофиқлаштириш маҳаллий ҳокимиятларнинг оммавий ахборот воситалари ва каналлари орқали амалга оширилади.

"Ушбу лойиҳалар шаҳарни ободонлаштириш мақсадида маблағ сўраш учун Халқ депутатлари шаҳар Кенгаши муҳокамасига тақдим этилади. Агар хўжалик юритувчи субъектлардан бири шаҳримизни безашда ҳомийлик ёрдами кўрсатмоқчи бўлса, биз хурсанд бўламиз", - деди хокимият вакили.

Ҳоким ўринбосарининг қўшимча қилишича, лойиҳа бўйича тузилган ишчи гуруҳ ҳеч қандай чекловлар қўймайди ва жойлар, бадиий композициялар ва расм шакллари бўйича ҳар қандай таклифларни қабул қилишга тайёр.

Бундан ташқари, ҳам профессионал, ҳам нопрофессионал рассомлар ижодий ижрочилар бўлишлари мумкин. Эҳтимол, ушбу лойиҳа санъат ОТМлари талабалари талабаларини қизиқтириб, улар бундан диплом иши сифатидан фойдаланишлари мумкин.

Уйларнинг аҳолиси билан низолардан чўчиб, учрашув иштирокчилари расмлар учун зинапоялар, ер ости йўллари, трансформатор кабиналари, оқава люклари ижтимоий объектларнинг деворлари ва улар ўралган кулранг тўсиқлардан фойдаланишни тавсия қилишган.

Таъкидланишича, агар турар-жой бинолари деворларида бадиий композициялар яратилса, унда ўз қиёфасини эгаллашга улгурмаган ва келажакда томоша қилишга халақит берадиган дарахтлар экилмаган янги жойларга эътибор қаратиш лозимдир. Бундан ташқари, узоқ йиллар давомида шаҳар марказида яшаган янги массивларнинг аҳолиси атрофдаги манзарага ўрганиб улгурмаган.

Шу билан бирга, "Наврўз" маҳалла фаоли Миробод туманидаги икки қаватли ва уч қаватли уйларни бўяшни таклиф қилган. Унинг сўзларига кўра, аҳоли тайёр ва ранг-баранг ўзгаришларни кутмоқда.

Журналистлар ўтган йили биноларда Токиодаги 2020 йилги Олимпия ўйинлари ғолибларини тасвирлаш режалаштирилганлигини, аммо бу ғоя амалга оширилмаганини эслатиб ўтишган. Эҳтимол, кимдир спорт мавзусида ўз фикрини таклиф қилиши мумкин.

Учрашув иштирокчиларининг умид қилишича, муаллифлар ва лойиҳа координаторлари анъанавий мавзулар ва бадиий услублар билан чекланиб қолмай, пойтахт фуқароларининг кўп қиррали қизиқишлари ва Тошкентнинг таниқли рассомларининг истеъдодларини акс этирадиган асарларни тақдим эта олишади.

"Оптик иллюзия деган йўналиш мавжуд.   Бетон текисликларни йўқ қилиш ва хаёлий дунёни яратиш мумкин. Биз ҳар куни кўрадиган ёки кўришга тайёр бўлган нарсаларни яратиш керак эмас", - деди Архитектура-қурилиш институти ўқитувчиси, Ўзбекистон бадиий Академияси аъзоси Марина Бородина.

Йиғилганлар деворларда футуристик сюжетлар, абстрактлар, поп-арт, графитти, Ўзбекистоннинг машҳур рассомлари Рустам Бозоров, Иброҳим Валихўжаев, шунингдек, аноним рассом Inkuzart асарларини кўриш истагини билдирдилар. Камолиддин Беҳзод номидаги Миллий рассомчилик ва дизайн институти мутахассислари мозаика, рельеф ва бошқа ифода шаклларидан фойдаланишни таклиф қилишган.

"Агар ҳамма нарса яхши бўлса, биринчи апрелдан иш бошлаймиз. Биз уни биринчи майга қадар якунлашни режалаштирмоқдамиз. Сонига кўра, ҳар бир туманда биттадан расм танланди. Ҳамма нарса жамоатчилик билан мувофиқлаштириш режимида бўлади. Шунга асосланиб, биз керакли тажрибани ҳам қўлга киритамиз. Балки бу лойиҳани яхши амалга оширсак, ғоя бошқа ҳудудларда ҳам амалга оширилар", - дея хулоса қилди Фурқат Махмудхўжаев.

Лойиҳа босқичлари:

• Биринчи босқич 10 мартгача: рамслар учун жойлар бўйича таклифларни тўплаш. Таклиф қилинган жойнинг фотосуратлари ва келажакдаги расмнинг яратилиш жойи ва унинг манзилини тавсифловчи бир нечта изоҳли сўзларни Телеграмдаги @poytaxt_uz_suppor манзилига юборинг. Кейинчалик комиссия (ҳокимият ходимлари ва бадиий Академия вакиллари) энг қизиқарли жойларни танлайди. Уларнинг рўйхати 20 мартгача эълон қилинади.

• Иккинчи босқич 1 апрелгача: рассомлар танланган жойлар учун эскизлар яратадилар ва молиявий харажатлар сметасини тузадилар. Таклифлар рассомлар комиссияси томонидан кўриб чиқилади ва энг яхши вариантлар тасдиқланади.

• 15 апрелгача бўлган учинчи босқич: эскизларни муҳокама қилиш ва девор эгалари билан мувофиқлаштириш, Халқ депутатлари шаҳар   Кенгашида молиявий харажатларни тасдиқлаш. Ҳомийларнинг иштироки мамнуният билан қабул қилинади.