Ўзбекистон, Тошкент - Batafsil.uz. Ҳокимият икки минорали ёки қаватлари айланадиган турар-жой осмонўпар бинолари каби улкан қурилиш объектларини муҳокама қилаётган бир пайтда, пойтахт аҳолиси шаҳар электр таъминоти бошқармасининг чатларини ёриб ташламоқда. Шаҳар аҳолиси кунлик узилишлар, кучланишнинг кескин ўзгариши ва энг ёмони, масъул хизматлардан умуман жавоб йўқлигидан шикоят қилмоқда. Шу билан бирга, гап камдан-кам учрайдиган форс-мажорлар ҳақида эмас, балки деярли мавсумий ҳодиса ҳақида кетмоқда: бундай муаммолар йилдан-йилга, айниқса ёзда қайта-қайта такрорланади.
Пойтахтнинг деярли барча туманлари - Чилонзордан Юнусободгача зарар кўрмоқда. Сўнгги туманда, айниқса, 6- мавзедаги маҳаллаларда кунига бир неча марта чироқ ўчади, кечки қоронғилик деярли одатий ҳолга айланган. Шу билан бирга, у ерда бир ойдан сал кўпроқ вақт олдин электр тармоқларини модернизация қилиш ишлари якунланди.
Беш кундан кейин хабар қилинган ёнғин
17 июнь куни кечқурун Олмазордаги "Соқин" подстанциясида юз берган авария бир вақтнинг ўзида учта тумандаги ўн минглаб аҳолини электр таъминотидан узди. Энергетика вазирлигининг расмий маълумотига кўра, чироқлар бир ярим соат ичида қайта ёқилган. Бироқ кўпчилик ижтимоий тармоқларда ярим тунгача электр энергияси бўлмаганини ёзди. Танаффуслар 18 ва 19 июнь кунлари ҳам давом этди.
Бугун Юнусобод ТЭТ чатида шикоятлар оқимидан сўнг тўсатдан 14 июнь куни Олмазордаги "Бешқўрғон" подстанциясида ёнғин содир бўлгани ва юқори кучланишли қурилма ёниб кетгани ҳақида хабар пайдо бўлди. Бир йўла саккизта йўналиш электрсиз қолди.
Нима учун бу ҳақдаги маълумотлар орадан беш кун ўтибгина юзага чиққани ва бугунги электр узилишларига айнан шу ёнғин сабаб бўлаётгани ҳозирча аниқ эмас. Энергетика вазирлиги мухбиримизнинг бу саволига жавоб бермади.
ТЭТ ҳодисани "аномал иссиқлик" ва кондиционерларнинг интенсив ишлаши туфайли тармоқнинг ҳаддан ташқари юкланиши билан изоҳлади. Аммо аҳоли бекорга эътироз билдирмаяпти: Тошкент ёзи учун бундай жазирама истисно эмас, балки қоида. Агар тармоқ кутилган ҳароратга бардош бера олмаса ва захиралар кўзда тутилмаган бўлса, бу энди табиат масаласи эмас, балки тайёргарлик ва бошқарув масаласидир.
"Ҳар йили ёз бир хил, гўё иссиқ тўсатдан келади. Бизда эса - жадвал бўйича," - дея таъкидлади туман чати иштирокчиларидан бири.
Масъулият номсиз бўлиб қолганда
Мутахассислар энергетика соҳасидаги ёндашувларни қайта кўриб чиқиш зарурлиги ҳақида тобора кўпроқ сўзламоқдалар. Иқтисодчи ва блогер Отабек Бакировнинг таъкидлашича, пойтахт аҳолиси бошқа ҳудудлар аҳолиси узоқ вақтдан бери дуч келаётган нарсани - мунтазам узилишлар, маълумот етишмаслиги ва етказиб берувчи билан алоқа сустлигини биринчи марта ҳис қилди.
"Мамлакатда энергия ишлаб чиқариш соҳасида сезиларли ютуқлар бор, аммо тақсимот ва бошқарув аввалгидек қолмоқда. Модернизация учун ҳар йили катта маблағлар ажратилади," - деди у.
Унинг сўзларига кўра, совуқ ёки иссиқ шароитда Тошкент Тошкент туманига "айланишда" давом этар экан, тизимли яхшиланишлар ҳақида гапиришга ҳали эрта.
Унинг ҳамкасби Шуҳрат Қурбонов шахсий ва молиявий жавобгарликни жорий этиш тарафдори эканлигини айтди.
"Агар истеъмолчи тўловни кечиктирган бўлса, жарималар дарҳол ҳисобланади, мажбуриятларни бузган етказиб берувчи эса жазосиз қолади," - деди у.
Эслатиб ўтамиз, ўтган йилнинг апрель ойида Энергетика вазирлигига электр таъминотидаги узилишлар туфайли техникаси бузилаётган фуқароларга компенсация тўлаш механизмини ишлаб чиқиш топширилган эди. Бироқ бу масала муҳокамадан нарига ўтмади.
Шунингдек, Қурбонов "Ҳар бир авариянинг исми, фамилияси ва лавозими бор," деб эслатди. Ва бу маълумотлар жамиятга номаълум экан, ҳар қандай ислоҳот ҳақиқий ўзгариш эмас, балки вақтинчалик "косметика" сифатида қабул қилинади.
Муаммонинг ечими - йўлакдаги генераторми?
Сўнгги йилларда Энергетика вазирлиги мунтазам равишда юзлаб мутахассислар, ўнлаб техникалар, километрлаб янги кабеллар ҳақида ҳисобот бериб келмоқда. Аммо амалда вазият яхшиланмаяпти, балки, аҳолининг сўзларига кўра, фақат ёмонлашмоқда. Муаммо энди авариялар содир бўлишида эмас. Муаммо шундаки, улар энди ҳеч кимни ҳайратга солмайди.
Шу кунларда аҳоли мустақил ечим изламоқда. Чатларда портатив генераторлар, инверторлар ва аккумуляторлар тобора кўпроқ муҳокама қилинмоқда. Одамлар нархларни таққослайди, шарҳларни ўқийди ва тажриба алмашади. Айтишларича, тизимнинг барқарор ишлашини кутишдан кўра, ўз ускунангизни сотиб олиш осонроқ экан.
Шаҳарликларнинг айтишича, бундай генераторларнинг нархи бир ярим миллиондан беш миллион сўмгача. Яъни истеъмолчи нафақат ўзи олмаган электр энергияси учун, балки унинг муқобили - ўз чўнтагидан ҳам пул тўлайди.
Аҳоли узр сўрашни эмас, аниқлик киритишни истайди
Хизмат кўрсатувчи билан оддий алоқанинг йўқлиги ҳам оғриқли муаммо. Туман электр тармоқлари телефонлари жавоб бермаяпти, ишонч телефони банд ёки ишламаяпти. Телеграм-чатларда узилишлар ва ишдан чиқишлар ҳақида ўнлаб хабарлар бор, аммо аниқ расмий изоҳ йўқ.
Аҳолининг ёзишича, улар фавқулодда вазиятга тўғри муносабатда бўлишга тайёр. Аммо тикланишнинг тахминий вақти ҳақида хабар берилмаса, бу ҳурматсизликдир.
Электр таъминотидаги режали узилишлар тўғрисидаги огоҳлантиришлар эса энг яхши ҳолатда бир кун олдин, баъзан эса узилиш кунида эълон қилинади. Гарчи қонунда муддат 3 суткадан кечиктирмай белгиланган бўлса-да.
Қизғин баҳсга шаҳар меҳмонлари ҳам қўшилмоқда. Улардан бири, Қозоғистон ахборот агентлиги мухбири, Олмаота шаҳрида яшовчи фуқаро Тошкентда бўлган бир неча кун давомида бир неча бор узилишларга дуч келганини таъкидлади. У бу борада ҳеч қандай тескари алоқа мавжуд эмаслиги ва фикр-мулоҳаза ёки шикоят қолдиришнинг иложи йўқлигига эътибор қаратди.
Ҳозирча жавоблардан кўра саволлар кўпроқ
Пойтахт аҳолиси ҳозирча аниқ жавоблари бўлмаган саволларни тобора кўпроқ бермоқда:
-
Нима учун захира қувватлар кўзда тутилмаган?
-
Нима учун модернизациядан сўнг узилишлар кўпайди?
-
Нима учун ўчириш жадваллари йўқ?
-
Нима учун тескари алоқа ишламайди?
-
Бузилишлар учун ким жавобгар?
Batafsil.uz таҳририяти юқоридаги барча саволлар билан Энергетика вазирлигига ҳолатга изоҳ бериш ва пойтахтда электр энергияси таъминотини барқарорлаштириш бўйича қандай чоралар кўрилаётганига ойдинлик киритишни сўраб расмий сўров юборди. Жавоб келиши билан эълон қилинади.
Юзага келган вазият шунчаки техник носозлик эмас, балки асосий соҳалардан бирида иш қандай йўлга қўйилганини қайта кўриб чиқиш учун ишорадир. Жамият билан очиқ мулоқот, муаммоларни тизимли ташхисламасдан - модернизация ҳам, янги лойиҳалар ҳам кутилган самарани бермайди.
Изоҳлар мавжуд емас