Ўзбекистон, Тошкент – Batafsil.uz. 3 август куни бутун дунёда "мазали" байрам – Тарвуз куни нишонланади. Шифокорларнинг айтишича, тарвуз овқат ҳазм қилиш фаолиятини яхшилайди, юрак-қон томир тизимини, шунингдек буйрак ва жигарни тозалайди. Бундан ташқари, у танадан ортиқча холестеринни олиб ташлашга ёрдам беради, буйракда тошлари бўлган беморларга тавсия этилади.
Бугун биз пишган ва мазали тарвузни танлаш, шунингдек, уй шароитида унда нитратлар борлиги қандай қилиб текшириш мумкинлигини сўраш учун Қишлоқ хўжалиги вазирлиги мурожаат қилишга қарор қилдик. Қишлоқ хўжалиги вазирлиги Мультимедиа маркази мутахассиси Азиза Узоқбергенова саволларимизга жавоб берди.
Илмий нуқтаи назардан пишган ва мазали тарвузни қандай танлаш мумкин?
- Тарвузни танлашда унинг пўсти мустаҳкам ва ранги тоза ва ёрқин эканлигига ишонч ҳосил қилинг. Тарвузни урганда, пишган тарвуз жарангсиз овоз чиқаради. Агар ичида чирсиллаган товуш бўлса, у хом. Тарвузнинг думи ингичка бўлса ҳам, тарвуз пишган бўлади.
Тарвузда доғлар бўлса, улар сариқ ёки тўқ сариқ бўлиши мумкинлигини унутманг. Агар иложи бўлса, жуда катта сариқ доғлари бўлган тарвузни танламанг.
Тарвуз ва химикатлар: сотиб олишдан олдин нитратлар мавжудлигини қандай текшириш мумкин?
- Мутахассисларнинг айтишича, буни бир қарашда текшириб бўлмайди, фақат лабораторияда амалга ошириб бўлади. Хом тарвузни олмаслик керак, чунки унда нитратлар кўп бўлади.
Умуман олганда, нитратлардан қўрқишнинг ҳожати йўқ - бу нитрат кислотасининг тузларидир. Улар қишлоқ хўжалигида ўғит сифатида ишлатилади. Нитратлар инсон организмида ҳам мавжуд бўлиб, улар сўлакда микробга қарши роль ўйнаши ҳамда юрак-қон томир фаолиятида иштирок этиши ва қон босимини назорат қилиши аниқланган.
Тарвузлар етилиш даврида нитратлар билан ўғитланади. Агар агротехнологияга риоя этилса, тарвуз айнан ўсиш учун керак бўладиган даражада нитрат олади. Етилишнинг охирига келиб, унда нитратлар бўлмаслиги керак, зеро, тарвуз уларни истеъмол қилиб ўсади. Шунинг учун нитратлардан қўрққанлар энг пишган тарвузларни танлашлари ва пўстини чуқур емасликлари тавсия қилинади. Нитратлар яхши пишмаган полиз меваларининг айнан пўстида мавжуд бўлади.
Шу билан бирга, ўсимликни замбуруғлар ва зараркунандалардан ҳимоя қилиш учун ишлатилган моддалар тарвуз пўстида қолиши мумкин. Улар юмшоқ қисмигача етиб бормайди, лекин сиртда қолиши ва ҳатто қисман сўрилиши ҳам мумкин. Шунинг учун тарвузни ишлатишдан олдин уни яхшилаб ювиш керак ва ҳар қандай ҳолатда ҳам пўстида қолган мевани емаслик лозим.
Пишган тарвузни кесилгандан кейин дарҳол истеъмол қилиш керак. Кесилган тарвуз узоқ вақт очиқ ҳавода бўлса, унинг юзасида турли бактерия ва вируслар жойлашиб, яроқсиз ҳолга келади. Агар бундай тарвуз ейилса, одам касалланиши мумкин.
Мутахассисларнинг таъкидлашича, тарвуз кўриш ва фикрлаш қобилияти учун жуда фойдали. Тарвузда А ва В6 витаминларининг мавжудлиги биринчидан, кўзни турли инфекциялардан ҳимоя қилади ва тиниқ кўришни таъминлайди, иккинчидан, хотирани мустаҳкамлайди ва фикрлаш тезлигини оширади
Тарвуз таркибида L-цитруллин кўп бўлиб, у бўғимлар орасида оғриқни тўхтатувчи аминокислота ҳисобланади. Агар жисмоний машғулотдан сўнг ачишиш ва оғриқ сезишни истамасангиз, машғулотдан олдин тоза тарвузнинг 1/3 қисмидан тайёрланган шарбат ичиш тавсия этилади.
Изоҳлар мавжуд емас