Ўзбекистон, Тошкент – Batafsil.uz. Bir muncha vaqtdan beri Xitoy va O'zbekiston o'rtasidagi mintaqaviy hamkorlik rivojlanib, Xitoy-O'zbekiston munosabatlarining yuqori darajada barqaror va sog'lom rivojlanishiga kuchli turtki bermoqda. Ular orasida Shinjon haqida gapirish kerak. Qadimgi Ipak yo'lining muhim tuguni va Xitoy va Markaziy Osiyoni bog'laydigan asosiy transport yo'li sifatida Shinjon Xitoyning g'arbiy kirish chegarasi va "kamar va yo'l" qurilishining asosiy hududi bo'lib, Xitoy-O'zbekiston mintaqaviy hamkorligida faol va harakatlantiruvchi rolini o'ynaydi.
2023 yildan buyon Shinjon va O'zbekiston o'rtasidagi mintaqaviy hamkorlik jadal rivojlanmoqda. Joriy yilning yanvar oyida O'zbekiston Prezidenti Shavkat Mirziyoyev Xitoyga muvaffaqiyatli davlat tashrifi bilan borib, Xitoy Xalq Respublikasi raisi Si Tszinpin bilan samarali uchrashuv o'tkazdi va mintaqaviy hamkorlikni yanada chuqurlashtirish bo'yicha muhim konsensusga erishdi. Ushbu tashrif doirasida Urumchida (Shinjon) Xitoy va O'zbekiston mintaqalari o'rtasida amaliy hamkorlikni kengaytirishga bag'ishlangan birinchi forum bo'lib o'tdi. Unda barcha 14 mahalliy tashkilot rahbarlari bilan bir qatorda O'zbekiston Respublikasi Bosh vazirining o'rinbosari Jamshid Xodjayev, shuningdek, Xitoyning tegishli vazirliklari va komissiyalari vakillari, 22 viloyat va shahar rahbarlari, ikki mamlakat ishbilarmon doiralari vakillari, jami 1300 dan ortiq kishi ishtirok etdi. Forum doirasida 20 ta hamkorlik shartnomasi imzolandi. Uchrashuvda ikkala tomonning korxonalari 44,67 million AQSh dollari miqdoridagi 18 ta loyihani imzoladilar. Forumning yuqori standarti va katta ko'lami yangi platforma yaratish maqsadida Xitoy va O'zbekiston o'rtasidagi mintaqaviy hamkorlikni chuqurlashtirish uchun misli ko'rilmagan qadam bo’ldi.
Fevral oyi oxirida O'zbekiston bosh vaziri A. Aripov va Qirg'iziston bosh vaziri A. Japarov birgalikda Shinjon shahriga tashrif buyurishdi va Shinjon-Uyg'ur avtonom tumani Kommunistik partiyasi kotibi Ma Shinjuy bilan birgalikda davlat rahbarlari konsensusini amalga oshirish, savdo-iqtisodiy, sanoat, gumanitar va hamkorlikning boshqa yo'nalishlarini chuqurlashtirish, Xitoy temir yo'li qurilishini jadallashtirish va Qirg'iziston-O'zbekiston va nazorat punktlarida bojxona rasmiylashtiruvi samaradorligini oshirish bo'yicha amaliy suhbat o'tkazdilar. Shuni ta'kidlash kerakki, bu o'tgan yilning oktyabr oyidan beri Bosh vazir Aripovning Shinjonga ikkinchi tashrifi. Bundan tashqari, o'tgan yilning oxirida Qoraqalpog'iston Respublikasi raisi A. Orinbayev ham Shinjonga tashrif buyurdi va Xitoy bilan hamkorlik to'g'risida bir qator yangi kelishuvlarga erishdi.
O'tgan yildan buyon Shinjon-Uyg'ur avtonom tumani XKP qo'mitasi kotibi Ma Sinjui va bir qator Shinjon delegatsiyalari O'zbekistonga tashrif buyurib, mahsulot ko'rgazmalari, investitsiya, iqtisodiy va savdo yarmarkalari, shuningdek, madaniy turizmni rivojlantirish bo'yicha bir qator tadbirlarni tashkil etishdi va 100 kishidan iborat "Shinjon go'zal joy" truppasi tegishli ravishda o'tgan yilning oxirida Toshkent va Samarqandda ajoyib spektaklni namoyish etdi. Yaqin kelajakda Shinjondan yuqori martabali delegatsiya ham O'zbekistonga tashrif buyuradi va hamkorlikni chuqurlashtirish masalalarini muhokama qiladi.
Shinjon va O'zbekiston geografik jihatdan yaqin, madaniy jihatdan o'xshash, tillarda o'xshashliklar mavjud, hamkorlik uchun yaxshi asos va ulkan salohiyatga ega. Irkutsk nazorat-o'tkazish punkti Andijondan 400 kilometrdan kamroq masofada joylashgan bo'lib, Xorgos va Alashankou kabi nazorat-o'tkazish punktlari Xitoy-o'zbek transporti va logistikasining asosiy markazlari hisoblanadi. So'nggi yillarda ikki tomonlama savdo-iqtisodiy almashinuvlar, energiya resurslari, infratuzilma ob'ektlari o'rtasidagi munosabatlar, dehqonchilik, chorvachilik, turizm, ilmiy-texnik ta'lim va hamkorlikning boshqa sohalari sezilarli darajada mustahkamlandi. Xitoy statistik ma'lumotlariga ko'ra, 2023-yilda Shinjon va O'zbekistonning import va eksportining umumiy qiymati taxminan 1,3 milliard AQSh dollarini tashkil etdi, bu o'tgan yilga nisbatan 40,7 foizga o'sdi, shundan ikkala tomon ham 15 ta ilmiy-texnik hamkorlik loyihasini amalga oshirdi. Aytish mumkinki, Shinjon "kamar va yo'l"qurilishida Xitoy va O'zbekistonning yuqori sifatli hamkorligi uchun yetakchi va asosiy mavqega aylandi.
Shinjon rivojlanish yo’lida haqiqiy yutuqlarga erishdi va tashqi dunyoga ochiqlikni kengaytirishni davom ettirishga va Markaziy Osiyo mamlakatlari bilan birgalikda farovonlik va taraqqiyotga intilishga tayyor. Xitoy xalq Respublikasi raisi Si Tszinpin Shinjonga tashrifi chog'ida"kamar va yo'lning Markaziy zonasini qurishni tezlashtirish va Shinjonni Xitoyni g'arbga ochish uchun tayanch punktga aylantirish "haqida qat'iy e'lon qildi. Hozirgi vaqtda Xitoyning g'arbiy qismidagi birinchi erkin savdo pilot zonasi bo'lgan Shinjon erkin savdo pilot zonasining qurilishi tezlashmoqda va Shinjon joylashgan hududning afzalliklarini va erkin savdo pilot zonasini boshqarishning innovatsion afzalliklarini kuchaytiradi, savdo va investitsiyalarni liberallashtirish va soddalashtirishga yordam berdi va Shinjon tashqi dunyoga yanada ochilib, Xitoy va Markaziy Osiyo o'rtasidagi hamkorlikni chuqurlashtirishga ijobiy hissa qo'shdi.
2023 yilda Shinjon tashqi savdosi tarixdagi eng yaxshi ko'rsatkichlarni namoyish etdi, import va eksportning umumiy qiymati 357,33 milliard yuanni tashkil etdi, bu yil davomida 45,9 foizga o'sish degani. O'sish sur'ati mamlakatda ikkinchi o'rinni egalladi va birinchi marta 350 milliard yuandan oshdi. So'nggi yillarda Shinjon qashshoqlikka qarshi kurashish uchun sanoatni rivojlantirishga faol hissa qo'shmoqda, mahalliy bandlik siyosatini amalga oshirishga alohida e'tibor qaratmoqda, qishloq mahalliy sharoitga muvofiq bandlikka ko'maklashish uchun "sun'iy yo'ldosh fabrikalari", "muhtojlarni qo'llab-quvvatlash ustaxonalari", "kasbiy ko'nikmalarni o'rgatish kurslari" va boshqalarni yaratmoqda.. Barcha etnik guruhlardagi odamlar o'z daromadlarini oshirishga, o'z qo'llari bilan boyib ketishga va baxtli hayot kechirishga muvaffaq bo'lishmoqda. Shinjon qashshoqlikni yo'q qilishga va butun mamlakat bo'ylab majburiy ta'limni to'liq qamrab olishga erishdi, tibbiy sug'urtada ishtirok etish darajasi barqaror darajaga chiqib, 95% dan oshdi va aholi jon boshiga daromad yiliga o'rtacha 9% ga o'sdi. Shinjon aholisining umumiy soni bir necha o'n yillar oldin 2,2 million kishidan bugungi kunda 12 milliongacha o'sdi va o'rtacha umr ko'rish 30 yoshdan 76 yoshgacha oshdi. Shinjonda hamma joyda masjidlarni uchratish mumkin, odamlarning diniy erkinlik huquqi to'liq kafolatlangan, diniy madaniy meros samarali himoyalangan va etnik guruhlarning mahalliy an'anaviy madaniyati meros qilib olingan. Barcha etnik guruhlarning vakillari go'zal Vatan qurish uchun huddi anor donalari kabi birlashyabdilar.
Hozirgi vaqtda Xitoy Shinjoni o'z quchog'ini dunyo uchun ochib berdi va hamkorlik qilish uchun boshqa mamlakatlar bilan birlashyabdi. Bu Osiyo va Yevropa o'rtasidagi oltin kanalning strategik missiyasi va G'arb tomonga ochilgan ko'prikdir, bu yuqori sifatli "kamar va yo'l" qurilish davri tendentsiyasi va erkin savdo pilot zonasini yuqori standartda qurish uchun tarixiy imkoniyatdir. Biz o'zbekistonlik do'stlarimizni Shinjonga tashrif buyurishga va Shinjonning rivojlanish yo’li va yutuqlariga guvoh bo'lishga taklif qilamiz. Umid qilamizki, ikkala mamlakat ham mintaqaviy hamkorlikdagi afzalliklaridan to'liq foydalanadi, Shinjon bilan iqtisodiyot va savdo, transport, energetika, sanoat, gumanitar fanlar va boshqa sohalarda hamkorlikni chuqurlashtirishda davom etadi, bu ikki mamlakat xalqlariga birgalikda foyda keltiradi va Xitoy va O'zbekistonning yagona insoniyat taqdiri hamjamiyatini birgalikda quradi.
Shinjon-bu ajoyib joy, Shinjon go’zalliklari sizni kutib qoladi!
Изоҳлар мавжуд емас