Ўзбекистон, Тошкент – Batafsil.uz. Узбекистонда жорий йилдан бошлаб қурилиш компанияларининг масъулиятини ошириш ва улушли қурилиш иштирокчилари ҳуқуқларини ҳимоя қилиш мақсадида янги чоралар кучга киради. Хусусан, белгиланган муддатда объектни топширмаган қурувчиларга жарималар қўлланади. Бу ҳақда мухбиримиз хабар бермоқда.
Бу ҳақда брифингда Марказий банк бошқармаси бошлиғи Нодир Комилов маълум қилди.
Унинг таъкидлашича, президент фармонига мувофиқ, уй-жой қурилиши соҳасида фуқаролар ҳуқуқларини ҳимоя қилиш ва битимлар шаффофлигини оширишга қаратилган янги молиялаштириш механизмлари жорий этилмоқда.
Ҳужжатга кўра, фуқароларнинг уй-жой қурилишига киритган маблағлари энди тўғридан-тўғри қурувчиларга берилмайди. Бундан буён бу маблағлар эскроу-ҳисобларида тўпланади ва улушли шартнома асосида белгиланган жадвал бўйича ажратилади.
Эскроу-ҳисоблардаги операциялар қурилиш тугаллангунига қадар музлатиб қўйилади ва қурувчи бу маблағларни бошқа мажбуриятлар учун ишлатолмайди. Қурилиш якунланганидан сўнг, банк маблағларни қурилиш компанияларига ўтказади ёки уларни улушли қурилиш иштирокчиларига қайтаради.
Улушли қурилиш асосида бунёд этилаётган уй-жойни қайта сотиш ёки гаровга қўйиш мумкин бўлади.
Фуқаролардан уй-жой қурилиши учун маблағ жалб қилиш фақат нотариал тасдиқланган ва давлат реестрига рўйхатга олинган шартнома асосида амалга оширилади.
Улушли қурилиш шароитида барпо этилаётган барча объектлар Shaffof Qurilish платформасида рўйхатдан ўтиши шарт. Рўйхатдан ўтказилмаган объектларни сотиш мумкин бўлмайди.
Банклар қурувчиларга мақсадли кредитларни фақат улар ўз лойиҳасига камида 30% шахсий маблағ киритганидан кейингина ажрата олади.
Қурилиш компаниялари учун кредит ставкалари миқдори эскроу-ҳисобларда тўпланган маблағ миқдорига боғлиқ бўлади. Ҳисоблардаги маблағ қанчалик кўп бўлса, кредит ставкалари шунчалик паст бўлади.
Шу билан бирга, объектни белгиланган муддатда фойдаланишга топширишдаги ҳар бир кунлик кечикиш учун жарима ундирилади. Агар қурилиш муддатини узайтириш зарур бўлса, бу фақат улушли қурилиш иштирокчилари розилиги ва қўшимча келишув имзолангандан кейин амалга оширилиши мумкин.
Таъкидлаш жоизки, жорий йилнинг 1 июлидан 31 декабригача фуқаролар учун икки турдаги механизм амал қилади: улар эскроу-ҳисоблар ва анъанавий улушли иштирок механизми ўртасида танлов қилишлари мумкин бўлади. Бироқ, 2026 йил 1 январдан бошлаб улушли қурилиш билан боғлиқ барча операциялар фақат эскроу-ҳисоблар орқали амалга оширилади.
Эслатиб ўтамизки, бундан кейин ипотека ва уй-жой субсидияларини қурилиш якунланишидан олдин ҳам олиш мумкин бўлади.
Изоҳлар мавжуд емас