Ўзбекистон, Тошкент - Batafsil.uz. Сўнгги ҳафтада ўзбекистонликлар Temu блокланганидан кейин у билан аввал буюртма қилинган товарларни олишадими, деган саволни беришмоқда. Аввалроқ Истиқболли лойиҳалар миллий агентлиги (ИЛМА) фуқароларни маҳсулотларни қайтаришни расмийлаштиришга чақирган эди. Бу саволга Давлат божхона қўмитаси мухбиримизга жавоб берди.
Ўзбекистонда 20 мартдан бошлаб Хитой маркетплейси фаолияти чекланади.
"Шу вақтгача товарларга буюртма берганлар хавотир олмаса ҳам бўлади - барча жўнатилган жўнатмалар белгиланган тартибда божхонадан ўтказилади," - дея ишонтирди ДБҚ.
Бироқ, агар 20 мартдан кейин кимдир VPN орқали буюртма беришга ва харидни валюта картаси билан тўлашга қарор қилса, оқибати нима бўлиши номаълум. ИЛМА миллий қонунчиликни бузадиган платформалардан фойдаланиш тавсия этилмаслигини таъкидлади. Қўмита бу борада қўшимча изоҳ берганича йўқ.
Фойдаланувчилар нима учун чекловлар айнан Temuгатааллуқли бўлганига ҳам қизиқишмоқда: Хитойнинг бошқа маркетплейслари тўсиб қўйилгани ҳақида гапирилмаган. ИЛМА барча хорижий платформалар мониторинги олиб борилаётганини тушунтирди.
"Шуни тушуниш керакки, бу жараён кўп меҳнат ва маълум вақт талаб қилади, чунки қарор қабул қилиш учун тегишли вазирлик ва идораларнинг хулосаларини ҳам олиш керак," - дея тушунтирди ИЛМА вакили Дилноза Собирова.
Бу шуни англатадики, келажакда бошқа платформалар ҳам Ўзбекистон қонунчилиги талабларига мувофиқ ишламаса, чекловларга дуч келиши мумкин.
Шуниси қизиққи, Temu блокланиши ҳақидаги хабар олдидан энг йирик миллий маркетплейс Uzumнинг айрим сотувчилари ижтимоий тармоқларда Хитой платформаси фаолиятидан норози бўлиб, улардан қонуний тадбиркор сифатида "ризқини ярим қилаётгани"ни маълум қилган эди.
Шу билан бирга, ўзбекистонлик сотувчиларнинг аксарияти товарларни Хитой маркетплейсларидан ўзлари харид қилишади. Ушбу майдончаларда кенг турдаги товарларнинг арзон нархлари уларга етказиб бериш ва божхона тўловларини ҳисобга олган ҳолда ҳам фойда олиш имконини беради. Кўплаб тадбиркорлар логистика билан шуғулланадиган воситачилар билан ҳамкорлик қилади, баъзилари эса ўзлари Хитойдан товарларни етказиб бериш хизматларини таклиф қилиб, OLXда эълонлар жойлаштиради.
Иқтисодчи Тимурмалик Элмурадов ўзининг Telegram-каналида тез орада тўсиб қўйилиши ҳақидаги хабардан сўнг Temu реклама кампанияларини қисқартирганини таъкидлади.
"Бу илованинг камроқ ўрнатилиши ва кўпроқ ўчирилишига олиб келди. Натижада, сўнгги олти ойда [Ўзбекистонда юклаб олиш бўйича] 1-ўринни эгаллаган Temu топ-100 таликдан тушиб кетди", - деди у.
Унинг сўзларига кўра, Ўзбекистонда платформа машҳурлигининг кескин пасайиши вирусли хайп ва тажовузкор реклама талабни қандай шакллантиришига яққол мисол бўла олади.
Эслатиб ўтамизки, Temu ишини чеклаш ҳукуматнинг 2024 йил 26 декабрдаги қарори талаблари билан боғлиқ. Ҳужжатга кўра, Ўзбекистонда фақат мамлакат резидент компаниялари электрон тижорат операторлари бўлиши мумкин. Ушбу қоида қарор эълон қилинганидан сўнг дарҳол кучга кирган ва республикада ваколатхонаси бўлмаган Temu бу талабларга жавоб бермайди.
Изоҳлар мавжуд емас