Ўзбекистон, Тошкент – Batafsil.uz. Ўзбек ва қозоқ диаспораси вакиллари Ўзбекистон ҳокимиятига мурожаат қилишган. Улар Туркистон ёки Чимкентда мамлакатимиз консулхонасини очишни сўрашмоқда. Бу ўзбекистонликларнинг чегарани кесиб ўтишини сезиларли даражада осонлаштиради ва шу билан ноқонуний муҳожирлар оқимини камайтиради. Ҳозирда Қозоғистоннинг чегара ҳудудларида йирик жиноий гуруҳлар фаолият юритмоқда, улар ўзбекистонликлардан чегарани кесиб ўтгани учун пул ундирмоқда. Бу ҳақда мухбиримиз хабар бермоқда.
Batafsil.uz. янгиликлар агентлиги таҳририятига Қозоғистоннинг Туркистон вилоятининг фуқаролари, шунингдек қўшни мамлакатда ишлаётган ўзбекистонликлардан мактуб келди. Унда улар ўз қарори билан икки мамлакатнинг юз минглаб аҳолиси ҳаётини осонлаштиришга қодир Ўзбекистон Ташқи ишлар вазирлигига мурожаат қилишган.
"Мамлакатларимизда катта ўзбек ва қозоқ диаспоралари яшайди. Бугунги кунда 620 мингдан ортиқ этник ўзбеклар Қозоғистон фуқаролари бўлиб, улар она тилида ўқиш, миллий урф-одат ва урф-одатларни сақлаб қолиш имкониятига эга. Ўз навбатида, Ўзбекистонда этник қозоқлар сони 800 мингдан ошади. 400 га яқин умумтаълим мактабларида, Сирдарё, Жиззах, Нукус ва Навоий педагогика институтларининг бўлимларида қозоқ тилида таълим олиб борилмоқда, Ўзбекистондаги энг қадимги газеталардан бири бўлган "Нурлижол" газетаси нашр этилмоқда, телевидение ва радиоэшиттиришлар эфирга узатилмоқда", - дейилмоқда мактубда.
Хат муаллифларининг ёзишича, буларнинг барчасига қарамай, бугунги кунда чегара ҳудудларидаги вазият кескинлашмоқда, жиноятчилик, айниқса унинг уюшган шакллари кўпаймоқда. Чегара ҳудудларида инсон ҳуқуқлари кўпинча бузилади. Шунинг учун фуқароларнинг шахсий хавфсизлигини таъминлашда шошилинч чоралар кўриш зарур.
Икки давлат фуқароларининг барқарор ҳаёт кечириши ва ишлаши учун зарур шарт-шароитларни таъминлаш учун Қозоғистон ва Ўзбекистоннинг чегара ҳудудларидаги чегара хизматларининг ўзаро алоқалари зарур.
Айни пайтда Туркистон вилоятининг чегара ҳудудларида, хусусан Шардарин, Мактарал, Сариағаш ва Келес туманларида чегарани ноқонуний кесиб ўтиш одатий ҳолга айланган. Қоидабузарликларнинг сабаби - чет элликлар томонидан Қозоғистоннинг миграция қонунчилиги тўғрисида кам маълумотга эга.
Жиноят доиралари билан боғлиқ бўлган чегара ҳудудининг маҳаллий аҳолиси Қозоғистоннинг миграция қонунчилигини бузганлик учун жиноий жавобгарлик тўғрисида нотўғри маълумот беради, қонунбузарликларга йўл қўйган чет элликларни қўрқитади ва уларга ўтиш пунктларини четлаб ўтиб, Қозоғистондан Ўзбекистонга Давлат чегарасини кесиб ўтишни таклиф қилади. Ушбу хизмат учун улар маълум бир пул мукофотини олишади. Шундай қилиб, Ўзбекистон фуқароларининг аксарияти белгиланган ўтиш пунктларини четлаб ўтиб, вазиятни янада оғирлаштирмоқда.
Баъзан чет элликлар ўзлари моддий манфаатдор шахсларга мурожаат қилиб, шахсини тасдиқловчи ҳужжатларнинг йўқолиши ёки бузилиши муносабати билан чегара орқали ноқонуний ҳаракатланишини ташкил этишларини сўрашади.
Туркистон вилоятида бундай вазиятга тушиб қолган чет элликлар ўртасида ўтказилган сўров шуни кўрсатадики, миграция қонунчилигини бузганларнинг аксарияти шахсни тасдиқловчи ҳужжатларни тиклаш ёки чегарани кесиб ўтиш ҳуқуқини берувчи ҳужжатлар (қайтиш гувоҳномаси)ни расмийлаштириши мумкин бўлган Ўзбекистон элчихонаси (Остона) ёки консулхонаси (Олмаота) жойлашган жойнинг узоқлигидан шикоят қилмоқдалар.
Шу муносабат билан Қозоғистондан Ўзбекистонга давлат чегарасини кесиб ўтиш билан боғлиқ муаммоли масалаларни ҳал қилиш учун мамлакатнинг энг зич жойлашган минтақаси – Туркистон ёки Чимкентда Ўзбекистон консулхонасини очиш мақсадга мувофиқ кўринади.
"Қозоғистон ва Ўзбекистоннинг чегара ҳудудларида мавжуд, шунингдек, жамоат хавфсизлигини таъминлаш соҳасидаги муаммоларни ҳал қилиш, келгусида ҳамкорлик қилиш йўллари ва имкониятларини белгилаш вақти келди", – дейилмоқда мактубда.
Изоҳлар мавжуд емас