Ўзбекистон, Тошкент - Batafsil.uz. Ўзбекистон Марказий банки муддатли тўлов бозори иштирокчилари учун Ахлоқ кодекси лойиҳасини жамоатчилик муҳокамасига қўйди. Ҳужжат 18 ёшдан бошлаб ёш чегарасини, янги мижозлар учун икки миллион сўм миқдоридаги чекловни ва қуйидаги қоидани жорий этади: муддатли тўловлар қарз олувчи даромадининг ярмидан ошмаслиги керак. Бундан ташқари, "0%" ва "бепул" сўзлари билан чалғитувчи рекламаларни тақиқлаш таклиф қилинмоқда.
Агар ҳужжат қабул қилинса, мижозларда илгари расмийлаштирилган қарзлар бўйича муддати ўтган қарздорлик мавжуд бўлса, улар муддатли тўловни ололмайдилар.
Қарз юкини камайтириш учун хизматни фақат вояга етган фуқароларга кўрсатиш таклиф қилинмоқда. Шу муносабат билан мижознинг исми, фамилияси, туғилган санаси, ЖШШИР, телефон рақами, манзили ва фуқаролиги тўғрисидаги маълумотларни мажбурий тўплаш бўйича қоида киритилмоқда.
Рўйхатдан ўтгандан сўнг янги мижозлар 2 миллион сўм бошланғич лимитга эга бўладилар. Уни ошириш сўралганда мижознинг тўлов қобилиятини баҳолаш учун қарз юки кўрсаткичи (ҚЮК) ҳисоблаб чиқилади. Бунда ҚЮК 50 фоиздан ошмаслиги керак. Шундай қилиб, муддатли тўловлар бўйича ҳар ойлик тўловлар қарз олувчининг расмий даромадининг ярмидан ошмаслигига эришилади.
Тўлов кечиктирилган тақдирда қўшимча мураккаб санкциялардан воз кечиш ҳам назарда тутилган. Кечикиш ҳолати учун жарима ёки пеня бир марта ҳисобланади. Бундан ташқари, қарздорликни жарима ва пеняларни тўламасдан, муддатидан олдин тўлаш мумкин бўлади.
Муддатли тўлов бўйича максимал қўшимча тўловни 50% миқдорида белгилаш таклиф этилмоқда. Бунда барча қўшимча тўловлар, шу жумладан фоизлар, комиссиялар ва жарималар суммаси йиллик асосий қарзнинг ярмидан ошиши мумкин эмас.
Молиявий қийинчиликлар юзага келганда, мижоз учун қарзни тўлашнинг янги тартиби ишлаб чиқилиши мумкин. Ушбу масалани ҳал қилиш даврида янги операциялар ўтказилмайди.
Бир қатор таклифлар реклама материалларига қўйиладиган талабларга бағишланган. Хусусан, "0%" ва "бепул" ибораларини ўз ичига олган хабарлар, агар бу ҳақиқатга тўғри келмаса, тақиқ остига тушиши мумкин. Қайд этилишича, рекламада кечиктирилган тўловлар ёки қўшимча йиғимларни қўллаш имконияти кўрсатилиши керак.
Ўзбекистон Марказий банки 2025 йил ёзида жадал ўсиб бораётган муддатли тўловлар бозорини тартибга солиш механизмларини ишлаб чиқиш ташаббуси билан чиқди. Бозорнинг барча иштирокчиларига муддатли тўловлар тўғрисидаги маълумотларни кредит бюроларига тақдим этиш мажбуриятини юклаш, шунингдек, сервисларнинг ортиқча тўловлар тўғрисидаги тўлиқ маълумотларни ошкор қилиш мажбуриятини белгилаш таклиф этилди.
Изоҳлар мавжуд емас