Тошкент, Ўзбекистон — Batafsil.uz. "Piyodachi" номи билан танилган блогер ва эко-фаол Жавоҳир Алиқулов томонидан ўтказилган ижтимоий тажриба метрополитеннинг ногиронлиги бўлган шахслар учун қандай даражада тайёр эканини кўрсатди. Тажриба давомида аён бўлдики, шаҳар инфратузилмаси ҳануз инклюзив муҳит талабларига жавоб бермайди.
Алиқуловнинг Instagram саҳифасида эълон қилинган видеода у тасодифий йўловчига ногиронлар аравачасидаги киши билан ўрин алмашишни таклиф қилади ва биргаликда Тошкент метросига тушишга ҳаракат қилади. Амалда эса автоматик пандус ишламайди, йўловчи фақат блогернинг ёрдамида — бир дақиқадан ортиқ вақтда — биринчи зинадан тушишга муваффақ бўлади. Унинг ўзи ҳам буни ёрдамсиз уддалай олмаслигини тан олади.
Тажрибада иштирок этган инклюзив таълим масалалари бўйича блогер Мурод Эгамов (аравача унга тегишли эди) таъкидлашича, яқинда ўрнатилган автоматик кўтаргичлар ҳозирча ҳеч қайси метро бекатида ишламаяпти. Видео "Instagram"da беш кун ичида ярим миллиондан зиёд кўрилган, бироқ ҳозиргача расмийлар ёки метрополитен маъмурияти томонидан ҳеч қандай муносабат билдирилмаган.
Қулай муҳит яратиш масаласи расмий форумлар ва учрашувларда доимий тилга олинади, аммо амалдаги ўзгаришлар кўпинча фақат ташқи кўриниш учун қилинаётгандек туюлади. Масалан, Тошкентдаги Катта ҳалқа автомобиль йўлида қурилаётган янги ер усти пиёда ўтиш жойлари дастлаб фақат зинапоялар билан лойиҳалаштирилган — пандус ёки лифтлар назарда тутилмаган. Жамоатчилик танқидидан сўнггина маъмурият лифтлар ўрнатиш режалаштирилаётганини маълум қилган.
Жаҳон банки маълумотларига кўра, Ўзбекистонда 3 ёш ва ундан катта аҳолининг 13,5 фоизи ногиронлиги бўлган шахслардан иборат. Шунинг 3,5 фоизи оғир ногирон ҳисобланади. 60 ёшдан ошганлар орасида бу кўрсаткич 54 фоизга етади.
Ижтимоий ҳимоя агентлиги аввалроқ 60 дан зиёд норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар лойиҳасини тайёрлаган, уларнинг 18 таси ногиронлиги бўлган шахслар ҳуқуқларини ҳимоя қилишга қаратилган. Аммо ҳаётдаги мисоллар шундан далолат берадики, қоғозда қабул қилинаётган қарорлар амалиётда ўз аксини топмаяпти. Камҳаракатли фуқаролар ҳали ҳам ҳар куни жисмоний тўсиқлар ва ижтимоий бефарқлик билан юзма-юз келмоқда.
Изоҳлар мавжуд емас