Ўзбекистон, Тошкент - Batafsil.uz. Янги ўқув йилидан бошлаб мамлакатимиз мактабларида 9- ва 11-синф битирувчилари учун ягона давлат имтиҳонлари жорий этилади. Бу ҳақда бугун ўқитувчилар билан йиғилишда президент Шавкат Мирзиёев эълон қилди.
Унинг сўзларига кўра, бундай синовлар таълим тизимидаги асосий босқич бўлади: имтиҳонлар натижаларига кўра, 9-синф ўқувчилари техникумларга, 11-синф ўқувчилари эса олий таълим муассасаларида ўқишни давом эттиришлари мумкин бўлади.
Бундан ташқари, давлат раҳбари олий таълим муассасаларига ўқишга кирмоқчи бўлганлар танлаган фанларини чуқур ўрганишлари мумкинлигини таъкидлади.
Янги ўқув йилидан бошлаб Ўзбекистон мактабларида жорий этиладиган ягона давлат имтиҳонлари тизими кўп жиҳатдан халқаро амалиётни эслатса-да, ўзига хос хусусиятларга ҳам эга.
Россияда ягона давлат имтиҳони йигирма йилдан бери амал қилади. У битирув имтиҳонлари ва ОТМга кириш имтиҳонларини бирлаштиради. Яъни мактаб ўқувчиси 11-синфдан кейин мажбурий фанлар (рус тили ва математика) ва танлов фанларини топширади, тўплаган баллари эса университетга кириш учун "йўлланма" бўлади.
Европа ва АҚШда ҳам якуний имтиҳонлар мавжуд бўлиб, улар бир вақтнинг ўзида мактаб билимини тасдиқлаш ва университетга кириш учун асос ҳисобланади. Францияда бу Baccalauréat ("бакалавр") - лицейни (юқори синфларни) тугатгандан кейинги якуний имтиҳондир. Уни топширган битирувчи ОТМга кириш ҳуқуқига эга бўлади. Германияда гимназияда битирув имтиҳонлари мажмуаси Abitur ("abitur") деб аталади. У битирувчининг университетда ўқишга тайёрлигини тасдиқлайди. Абитуриентларнинг баллари олий таълим муассасаларида ўринларни тақсимлашда ҳисобга олинади.
Америка мактабларида миллий битирув имтиҳони йўқ. Аттестат 12-синфни тугатгандан сўнг автоматик равишда берилади. Аммо университетларга кириш учун стандартлаштирилган SАТ ёки АCТ тестлари натижалари талаб қилинади. Булар математика, ўқиш, ёзиш ва бошқа фанлардан умуммиллий тестлар бўлиб, кириш имтиҳонларининг аналоги ҳисобланади.
Ўзбекистон модели Россия моделига яқинроқ, аммо муҳим қўшимча киритилган: ягона имтиҳонларни нафақат 11-синф ўқувчилари, балки 9-синф ўқувчилари ҳам топширади. Шундай қилиб, тизим фақат университетларга саралашга эмас, балки эрта касбийлаштиришга ҳам йўналтирилган.
Эслатиб ўтамиз, Ўзбекистонда ЯДИ аналогини жорий этишмоқчи экани ҳақида 2020 йилда айтилган эди. Ислоҳот 2025 йил сентябрь ойи бошида ўзининг реал кўринишларига эга бўлди.
Изоҳлар мавжуд емас