Ўзбекистон, Тошкент - Batafsil.uz. Навоийда 20 дан ортиқ корхона фаолияти вақтинча тўхтатилганига қарамай, аҳоли ҳаводаги ёқимсиз ҳид ва чангдан шикоят қилишда давом этмоқда. Уларнинг сўзларига кўра, айниқса, куйган резинанинг кучли ҳиди тунги вақтда ва тонг олдидан аниқ сезилади.
Шаҳарликлар шикоятлари
Шаҳардаги чатларда деразаларни очишнинг иложи йўқлиги, болаларда нафас олиш билан боғлиқ муаммолар ҳақида хабарлар мунтазам равишда пайдо бўлмоқда. Маҳаллий аҳоли буни тунги соатларда ишлайдиган ва чиқинди полигонларидан чиқадиган чиқиндилар, жумладан, эски шиналар ва пластик чиқиндилардан ёқилғи сифатида фойдаланадиган кичик хусусий корхоналар фаолияти билан боғлайди.
"Ушбу мини-заводлар қурилган ва табиий газда ишлайди деб ҳисобланган. Аммо икки йилдан бери ҳамма газ истеъмолини қисқартира бошлади. Ишлаб чиқарувчиларимиз оҳак ишлаб чиқаришда асосий хомашё сифатида, масалан... Ахир, шаҳарнинг асосий ахлатхонаси ва чиқиндилари улардан унчалик узоқ эмас. Мана улар бугун шаҳар ахлатхонасида дуч келган нарсани ёқиб юборишмоқда", - деб хабар беради чат иштирокчиларидан бири.
Аҳоли экологлар ва шаҳар ҳокимиятининг ҳаракатсизлигидан ҳам норози. Кимдир ижтимоий тармоқлар орқали маҳаллий маъмурият билан боғланишга ҳаракат қилмоқда, аммо ҳаммаси беҳуда.
"Қоронғи тушиши билан тонг олдидан ҳам бадбўй ҳид кела бошлайди. Бу резинани ким ёқади, қаерда, нимага асосланиб бизни бу ҳид билан заҳарлашади? Нима учун экологлар орасида ҳеч ким ҳеч қандай ҳаракат қилмайди? Очиқ дераза билан хонадонда бўлишнинг иложи йўқ, нафас олиш қийин, ё ҳаво бўлмаса, ёш бола ҳам кечаси ухлай олмайди."
Текширув натижалари
Июль ойида Навоийда Экология вазирлиги ва Бош прокуратура қўшма текширув ўтказиш ташаббуси билан чиқди, унинг давомида қисқа вақт ичида 40 дан ортиқ корхона текширилди. Улардан 22 таси вақтинча тўхтатилган. Аниқланган қоидабузарликлар орасида:
- Sogda Kimyo Zavod — экологик экспертизадан ўтказилмаганлиги, нордон оқава сувларнинг ерга оқизилиши, очиқ сув ҳавзасида кимёвий моддаларнинг сақланиши; атроф-муҳитга етказилган зарар 7,4 миллиард сўмга баҳоланган.
- Ferrosplav — саноат чиқиндиларини меъёрларга риоя қилмасдан тўплаш.
- Zarafshon Industrial Technology — водород сульфиднинг чекланган консентрациялари - 40 баравар, азот оксиди - 12 баравар, аммиак - 7 баравар ошиб кетиши.
- Навоиазот — аммиак, водород сульфид ва олтингугурт диоксиди бўйича меъёрдан ошиш қайд этилган.
Шунингдек, текширувлар давомида ноқонуний цехлар ҳам аниқланган. Масалан, Кармана тумани тоғларида ноқонуний оҳак ишлаб чиқариш фош этилди: 24 киши чиқиндиларни ёқиш учун ишлатган, бу эса қуюқ қора тутун чиқиши билан бирга содир бўлган.
Қурум ҳеч қаёққа кетмади
Рейдлар ва жарималарга қарамай, тунги ҳид сақланиб қолган. Аҳолининг ишончи комилки, асосий муаммо йирик заводларда эмас, балки ҳанузгача яширинча ишлаётган ва чиқиндиларни ёқишда давом этаётган ўнлаб кичик ноқонуний цехларда.
Мутасаддиларнинг таъкидлашича, текширувлар туну-кун давом этади ва уларнинг натижаларига кўра барча корхоналар учун мажбурий экологик дастур ишлаб чиқилади. Аммо шаҳарликлар бунга шубҳа билан қарашмоқда - улар ўнлаб заводларнинг тўхтатилиши ҳам вазиятни ўзгартирмаганини кўришмоқда, демак, ҳақиқий ифлослантирувчи манбалар ҳозирча эътибордан четда қолмоқда.
Изоҳлар мавжуд емас