Ўзбекистон, Тошкент – Batafsil.uz. Тошкентнинг Янгиҳаёт туманидаги “Спутник” массивида реновация бошланди. Ҳокимлик 409 та эски икки қаватли уйларни бузиб, уларнинг ўрнига замонавий дендропарк қурмоқчи. Аҳолига массив яқинидаги янги мавзега кўчиб ўтишга ваъда берилмоқда. У ерда 13 мингдан ортиқ хонадонга мўлжалланган 93 та кўп қаватли бинолар қурилиши керак экан.
Мажмуа қурилиши 26 ноябрда бошланган. Шу муносабат билан янги уйларда квартираларни ўйнаш билан тантанали маросим бўлиб ўтган. Ажабланарлиси шундаки, "Спутник" аҳолиси, уларнинг сўзларига кўра, тадбирга таклиф қилинмаган. Мухбиримиз билан суҳбатда уларнинг кўплари реновация лойиҳаси ҳақида биринчи марта қўшниларидан ёки тасодифий манбалардан билиб олганликларини тан олишди. Маҳаллий маъмуриятдан иш бошланиши ҳақида ҳеч қандай огоҳлантириш берилмаган. Одамлар яқинлашиб келаётган оммавий бузиш ва кўчириш ҳақида қандай фикрда эканлиги материалимизда тақдим этилмоқда.
Узоқ давом этадиган қўшиқ
Машҳур "ёғочли уйлар”нинг бузилиши узоқ вақтдан бери айтилган, шунинг учун "Спутник" аҳолиси янги лойиҳага шубҳа билан қарашмоқда. Улардан бири мухбиримиз билан суҳбатда бу ҳақда икки йил олдин эълон қилинганини, аммо ўшандан кейин ҳеч нарса ўзгармаганини таъкидлади.
"Ҳеч нарса бузилмади, аниқ бир нарса бўлгани йўқ. Янги реновация ҳақида ҳам, бизни қаерга кўчиришлари ҳақида ҳам огоҳлантирмадилар. Илгари қандай бўлса, шундай яшаяпмиз. Бу ер кичик қишлоқчадек”,- деди Вячеслав исмли эркак.
1966 йилдан бери "Спутник" да яшовчи Елена уйлар Тошкент зилзиласидан кейин олти ой ичида қурилганини айтди:
"Бизга бу вақтинчалик, энг кўпи билан беш йилга эканлигини айтишди. Қарийб 60 йил вақт ўтди ва биз ҳали ҳам шу ердамиз".
Геннадий исмли фуқаро ҳам уйларнинг бузилиши ҳақида совет даврида биринчи марта эшитган.
"85-89-йилларда бузиш ҳақида эшитганмиз. Кейин "Спутник" учун беш қаватли бино қурмоқчи эдилар, аммо ҳеч нарса қурилмади. Улар одамларни йиғишди, бир киши ҳатто Москвага ҳам бориб келди. У эрда эса: “Сиз режада эмассиз", дейишган. Шундай қилиб, шу уйларда қолиб кетдик."
Рози ва қаршилар
Вячеславнинг сўзларига кўра, бу уйларнинг шароитлари идеал эмас, лекин бу аҳолини унчалик безовта қилмайди – улар ўрганиб қолишган.
"Бизда ҳамма нарса электр токида ишлайди, газ йўқ. Қишда иситиш билан боғлиқ муаммолар мавжуд. У ҳаво орқали ўтади, шунинг учун доимо совийди. Агар ер остидан ўтказилса, бу янада ишончли бўлар эди. Агар ток ўчирилса, иситиш ҳам тўхтайди – ҳамма нарса бир – бирига боғлиқ", деди у.
Еленанинг айтишича, аҳолининг бир қисми бузиш ғоясини қўллаб-қувватламоқда. Унинг фикрича одатда ўз квартираларига эътибор бермаётганлар кўчишга рози.
"Хонадонига яхши қараганлар ҳамма нарсадан мамнун. Бу ерда ҳамма нарса бор: сув, электр, иситиш. Нега мен уйимни тарк этишим керак? Янги уйларда эса, айтишларича, лифт ишламайди, кейин деворлар ёрилиб кетади. Мабодо мени ва 90 ёшли онам ўнинчи қаватга кўчирсалар? Кейин нима бўлади? Мени автомат ўқи остида ҳам у ерга кўчиб ўтишга мажбур қилишадими?"- деб сўради у.
Геннадий янги уйга кўчиб ўтишга розими ёки йўқми деган саволга, барчаси шартларга боғлиқлигини айтди.
"Агар бу уйларда капитал таъмирлаш ишлари олиб борилса, яшаш мумкин бўлади. Аммо бу уйлар аллақачон қайта қуриш учун яроқсиз деб топилган. Агар янги уйлар беришса, кўчиб ўтиш мумкин. Асосийси, шароитлар яхши бўлса бас", - деди у.
“Спутник”да яшовчиларнинг кўчиб ўтишни истамаслигининг асосий сабаби - янги биноларнинг сифати билан боғлиқ.
"Янги уйларга кўчирилган аҳоли муаммоларга дуч келган ҳолатлар бўлган: деворлардаги ёриқлар, нотўғри сув таъминоти ёки иситиш тизимлари ташвиш уйғотади", – дея таъкидлади Елена.
Бундан ташқари, мавзе экологиясининг эҳтимолий бузилиши айниқса кескин қабул қилинмоқда. Одамларнинг таъкидлашича, бу ҳудудлар тоза ҳаво, яшил зоналар ва паст зичликдаги қурилиш туфайли қимматлидир.
уларнинг баъзилари оммавий кўчириш ва янги қурилиш ўрнига мавжуд уйларни ободонлаштиришни таклиф қилишмоқда. Уларнинг айтишича, фасадни бўяш, томни тузатиш, ўйин майдончаларини қуриш, электр ва газ таъминотини ўрнатиш етарлидир.
Жавобсиз саволлар
Toshkent Invest маълумотларига кўра, ижтимоий инфратузилма ва янги уй-жой сифати ҳақида ташвишланишга ҳожат йўқ. Лойиҳага кўра, мажмуа инфратузилмасига мактаб, болалар боғчаси ва сунъий кўл киради. Бундан ташқари, аҳолига замонавий талабларга жавоб берадиган тенг уй-жой билан таъминлаш ваъда қилинмоқда.
"Масалан, эски уйдаги бир хонали квартиранинг ўрнига янги уйда бир хонали квартира берилади. Муҳтож аҳолига кўчиб ўтишда ҳам ёрдам кўрсатилади", - дейилмоқда компания берган маълумотда.
Бироқ, реновация лойиҳаси ҳали ҳам жамоатчилик орасида кўплаб саволларни туғдирмоқда. Улардан бири юридик хусусиятга эга. Ҳокимлик дастурнинг бошланиши ва келажакда бузилиши ҳақида эълон қилган, аммо уйни янгилаш тўғрисидаги қонун ҳали мавжуд эмас. Ҳужжат июль ойида жамоатчилик муҳокамасига қўйилган. Ўшанда шарҳловчилар қарама-қарши бандларни кўрсатиб ўтишган. Сиёсий партиялар ҳам реновация лойиҳасига қарши чиқишган.
Янги уй-жойни 2027 йилда топшириш режалаштирилган. Одамлар бузилиши керак бўлган уйлардан қачон чиқарилиши ва белгиланган вақтгача қаерда яшашлари ҳақида ҳали ҳеч нарса маълум эмас. Бу масала "Спутник" аҳолиси билан муҳокама қилинмаган. Улар билан 2025 йил бошида гаплашилмоқчи.
Эслатиб ўтамизки, жорий йилнинг август ойида Тошкентда уй-жой фондини реновация қилиш тўғрисида қарор ҳоким Шавкат Умурзоқов томонидан қабул қилинган эди. Ўшанда шаҳар ҳокимлиги бу йўналишдаги ишлар фақат аҳолининг розилиги билан амалга оширилишини айтганди.
Изоҳлар мавжуд емас