Ўзбекистон, Тошкент - Batafsil.uz. 13 июндан бошлаб Исроил ва Эрон ўртасидаги вазият кескинлашиб, тўғридан-тўғри кенг кўламли можаро босқичига ўтди. Авиация, ракеталар, дронлар ва ҳатто гипертовушли қуроллардан фойдаланган ҳолда ўзаро ҳужумлар ўнлаб одамларнинг ҳаётига зомин бўлди, улар орасида кўплаб тинч аҳоли ҳам бор. Кескинлашув минтақавий қарама-қаршилик доирасидан чиқиб, халқаро майдонда жиддий хавотир ларга сабаб бўлмокда.
Ўзаро зарбалар
Кеча, 16 июнь куни кечаси ва эрталаб Исроил ва Эрон бир-бирига кучли зарбалар берди, натижада ҳар икки томон ҳам йўқотишларга учради. Исроил авиацияси Эрон ҳудудидаги объектларга, жумладан, ёқилғи омборлари ва ҳарбий базаларга ҳужум қилди. Бунга жавобан Теҳрон Исроил шаҳарларига ўнлаб баллистик ракеталар ва дронлар учирди. Иккала томон ҳам қурбонлар, жумладан, тинч аҳоли ҳақида хабар бермоқда.
Исроилнинг Эрон ҳудудига ҳаво ҳужумлари
Исроил ҳарбий-ҳаво кучлари Теҳрон ғарбидаги ёқилғи омборларига зарба берди. Отишмалар турар-жойлар ва ҳатто Мудофаа вазирлиги биносига ҳам таъсир кўрсатди. Жабр кўрган ҳудудлар орасида Исфахон, Кирмоншоҳ ва Караж бор. Исроил армияси (ЦАХАЛ) маълумотларига кўра, зарбалар қурол-яроғ омборлари ва учириш мосламаларига қаратилган. Яман шиа исёнчиларининг етакчиларидан бири - Муҳаммад ал-Амрийнинг йўқ қилиниши мумкинлиги ҳақида ҳам маълумотлар пайдо бўлди.
Эрон жавоби
Бунга жавобан Эрон Исроил шаҳарлари, жумладан Тел-Авив, Бат-Ям ва мамлакатнинг шимолий ҳудудларига 70 дан ортиқ баллистик ракета ва бир неча ўнлаб дронларни учирди. Зарбаларнинг бир қисми Ямандан келган ҳусийлар ёрдамида амалга оширилди. "Ҳаж Қосим" ракеталари қўлланилган. Сўнгги маълумотларга кўра, камида 10 киши ҳалок бўлган, 240 дан ортиқ киши жароҳатланган, 35 га яқини бедарак йўқолган деб ҳисобланмоқда.
Илк бор гипертовушли ракеталардан фойдаланиш
Яман ҳусийлар ҳаракати ҳам ҳужумда иштирок этганини маълум қилиб, биринчи марта Тел-Авивга янги турдаги "Фаластин 2" гипертовушли ракеталарини қўллаган. Уларнинг ҳарбий вакили Яҳё Сариянинг сўзларига кўра, операция Эрон армияси ва Ислом инқилоби қўриқчилари корпуси билан мувофиқлаштирилган. Сария режалаштирилган барча нишонларга муваффақиятли зарба берилганини таъкидлади. Зарбалар фуқаролик мавзеларига тегиб, тинч аҳоли орасида янги вайронагарчилик ва қурбонларга сабаб бўлди.
АҚШ реакцияси
Содир бўлаётган воқеалар фонида Исроил Бош вазири Бинямин Нетаняху АҚШдан ҳарбий ёрдам сўраб мурожаат қилди. Доналд Трамп АҚШ Исроил ҳужумларида иштирок этмаганини айтди, бироқ Америка манфаатларига ҳужум қилинган тақдирда "энг кучли жавоб" беришга ваъда берди. ОАВ маълумотларига кўра, Трамп Исроилнинг Эрон олий раҳбари Али Хоманаийни йўқ қилиш режасини қўллаб-қувватлашдан бош тортган ва бунга америкаликларга тўғридан-тўғри таҳдид йўқлигини сабаб қилиб кўрсатган.
Rising Lion ва True Promise III
13 июндан 14 июнга ўтар кечаси Исроилнинг "Rising Lion" ҳарбий операцияси ўтказилди. У Эрон ядровий объектлари (Натанз, Фордо), КСИР базалари ва инфратузилмаларига зарбаларни ўз ичига олган. Эроннинг жавоб операцияси - True Promise III - тарихдаги энг йирик ҳужумлардан бири бўлди: Исроилга 150 дан ортиқ баллистик ракета ва 100 га яқин дрон учирилди. Қурбонлар орасида ҳарбийлар ҳам, фуқаролар ҳам, жумладан, болалар ҳам бўлган.
Оқибатлар
Можаро глобал миқёсда катта ларза келтириб чиқарди. Нефть нархи 7-11 фоизга ошди, минтақа устидаги ҳаво ҳудуди қисман ёпилди, чет эл фуқароларини эвакуация қилиш бошланди. Жаҳон бозорлари бунга пасайиш билан жавоб берди ва кўплаб давлатлар минтақадаги ҳаракатларини қайта кўриб чиқа бошлади.
Деэскалация эҳтимоли ва ядровий таҳдид
Шиддатли жангларга қарамай, Теҳрон биринчи марта кескинликни юмшатиш имкониятига йўл қўйди. Эрон вакиллари Исроил ҳужумларни тўхтатиши шарти билан музокараларга тайёрлигини маълум қилди. Бироқ бир вақтнинг ўзида кескин баёнотлар янграмоқда: агар ҳужумлар давом этса, Эрон Ядро қуролини тарқатмаслик тўғрисидаги шартномадан чиқишни кўриб чиқмоқда.
Изоҳлар мавжуд емас